XIRBA GOZÊRAN -1

           

                                                                                    ****

 Demo mîyanên:  Filît û bazirganî êwana keyeyê Filîtî de ronişte yê. Serekê bazirganan çaya xo fir keno û ewnîyo Filîtî ra, peşmirîyeno. Filît çaya xo şimeno û o zî ewnîyeno serekê bazieganan ra, wazeno sey ey bipeşmirîyo, la xayleyê ey rîyê ci de çiqiran peyda kenê. Filît çaya xo şimeno û ewnîyeno war ra. Bazirgan keweno qiseykerdiş; 

- Filît Axa; Filît ceneqîya; hemşerîyê to yê eskerî behsê hêgayê to yê gozêran kerd. Ma rê zî gozêrî lazim bî. Ma mîyanê xo de qisey kerd, ma va; Filît axa ma nêşikneno. Qaso ma zanê erd erdê dewe wertaxî yo. Eke ti zî hetê ma bikerî ma gozêranê şima biherênê, bikerê textan û xo rê berê. 

Filît (Axa); 

- Şima xêr ameyê, serê çiman ra ameyê. Şima şaş eşnawito, erd erdê muxtarî yo. Muxtarî zî destê ma de ya. Erd erdê min o. Bêrê çiqas şima rê lazim bo berê. 

Serekê Bazirganan:

- Ma rê heme lazim ê. Vayîya ke ma dewanê bînan de vato, ma to ra zî wina herênî. 

Filît: 

- Beno. Usul senîn o, wa wina bo.

                                                                            ****

        Demo verên: Erdêko cêrê dewe de; çale de yo, tira vatine hêgayê gozêran. Yew hetê dewe ra bigî heta heto bîn, heb bi hebe gozêrî roneye bî. Qasê vîst donimî erd bi gozêran pir bi. Nê gozêrî çi wext ameyê ronayene, kamî ronayî, kesî nêzanayîne. Qican pîlanê xo ra pers kerdine, la heqîbeyê pîlan de zî derheqê na hebe zanayîşêke rast çinî bi. Tayê kokiman gorê eşnawitiş yan zî texmînanê xo yê xeyalîyan behsê hîkayeyêke kerdine. Kamî vatine; Peyxember tîya ra şîyo û mahlukatê na çale seba şîyayîşê peyxemberî bermayî û dalpeyê bermayîşê înan bîyê gozî û binê here ra zîl dayo bîyê gozêrî. Tayênan zî vatine; wextê xela de şarê nê wareyî bi gozêran debareyê xo kerdo. Coka, o wext gozêrî zehf biqîmet bîyê. Merdimanê ê wextênan zî vera zexîre yan zî çîyanê bînan nê erdê dewe kerdo hêgayê gozêran.  

           Dewijan erdê gozêran ra pîya werdine, pîya xizmetê hêgayî kerdine. Gozêran nameyê xo dabi dewe zî. Nameyê dewe dewa gozêran bî. Dewe de bi gozan tewir bi tewir şêraneyî, çerezî û werdî virazîyayîne. Dewijan nê hêgayê gozêran sey erdêko pîroz dîyine û nêverdayêne zerar bêro uca. Erdê nê hêgayî, mîyanê malê wertaxî de bi. Her payîze, pîlanê dewe gozanê nê hêgayî mîyanê dewijan de gorê kulfetê keyî pare kerdine. 

                                                                           ****

        Demo peyên: Rojêke Filît û bazirganî bi qamyonan dekewtê dewe, hima tîjî nêdabî serê sifirneyanê banan ro. Heta ke qamyonan ra xebatkarî nêvecîyay û dest pê şixulnayîşê motorê birnayîşê daran nêkerdibi, dewijan mana nêdabî çîyêk. Çunke, her serre qamyonî ameyîne dewe û simer herênayîne û berdine. Vengê motoran dewijan dawetê verê neqebê hêgayê gozêran kerd. Verî domanê dewe ameyî, dima xortî û peyên de zî temamê dewe. Heta ke mesela fehm bîye xebatkaran da des gozêran birnabî zî. Gama kokimê dewe û pîlê dewe ameyê verê hêgayî û na manzara dîye, bî gêjî, hêrsan ra waştine hêrişê xebatkaran bikerî. 

            Neqebê hêgayê gozêran de mabenê xebatkar û dewijan de şer vecîyayîne ke jandarma kewt mabenê înan. Gorê kaxizanê destanê jandarmayî de hêgayê gozêran seba birnayîşê gozêran roşîyayo nê bazirganan. Bin de zî Filîtê kê Xidî îmza kerda. Gama înan îmza dîye, hêrsê înan zêdîya. Kokimêke ageyra jandarma û va:

- Filîtê kê Xidî, çi gî yo ke eşkeno erdê dewe bêxebera dewe bido yewna kesan, senîn eşkeno îmza bierzo kaxizan. 

        Jandarma ra va nêva, jandarma kerta xo ra nêame war. Filîtî bi şeklêna mesala hal kerda û hêgayê gozêran roto nê bazirganan. Dewijan fehm kerde ke nêeşkenê jandarma û bazirganan, înan verê xo şa keyê Filîtî. 

        Filîtê to, keyeyê xo de ronişte bi û ewnîyayêne hêgayê gozêran ra. Kokimî û çend pîlê dewe resayê verê berê ci û venga ey da. Filît vecîya hemberê înan. Kokim û pîlanê dewe çi va çi nêva Filîtî vatişê xo tekrar kerdine:

- Erd erdê kalikê min o. Lazim bi ma nê erdê verî ra bikerdine ê xo, ma destûr nêdayîne ke şima tira borî. La a zî başî ya ma bî. Erî şima vanê la, dinya alem zano no hêga yê muxtarî yo û muxtar zî keyê Barî Axayî ra yo. Ez zî lacê ey ya. 

Kokimêke:

- To gî werdo! Hêga kerdo yê xo. Barî çi wext bîyo axa. Kamî Barî kerdo axa. Barî verê axayanê deşte de qerwaşî kerdebî. Uca ra zî bi zamatî ame dewe de xo rê ca dî. Seba ke verê axayî de mendbi, nuştiş û wendiş zanayîne, ma ey xo rê kerd muxtar. Çi yo ti bayê xo kenê axa xo zî kenê wayîrê erdê hêgayê gozêran. 

Filît: 

- Seba ci şima hêgayî pîlî da Zurayijan û heqê hêgayî nêda keyeyê mi! O erd zî ê ma heminan nêbi. Ez kewta heps û şima mi her bare ra vet. Nika zî ez deynê xo wina peyda kena. 

        Yew Filîtî ra yew Kokim û Pîlan ra, qiseykerdiş wina herekîya û şi. Kokiman seba qerar dayîşî mehkema peşnîyaz kerde û dewijî pêro binê gozêra verê mektebe de roniştî. A şewe Filît nêyame, nêvejîya hemberê dewijan. A şewe dewijî pê hesîyayî ke nêmeyê hêgayî de gozêrî ameyê qîrkerdiş. Mehkemaya dewijan bi hêrs û nengan herekîya ,şîye. 

            Serê sibayî, stresê Filîtî qedîyabi. Ey verê xo de vatine; par zî seba parekerdişê heqê simerî de mabenê dewijan de heredîyayîş virazîya, la dima her kes cayê xo de bi aşt. Vizêrî ameyî çend qalê tewşî vatî û şî. Filît bi nê sekanîya xo derence ra ame war. War de xortê birayê ci Kerîmî, hêvîya ey vinderte bi. Filît dîyayîşê lacê birayê xo de şeqezîya. Mabenê înan bibî serrêke xerepîyaye bi. Hima şeqezîyayîşê Filîtî nêqedîyabi ke xortî kaleka xo ra damançeyê xo vet û guleyê damançeyê xo serê apê xo de rijnayî.Vengê nê damançeyî cesaretê dewijan ard ca. Tersê jandarmayî serê înan ra wedarîya. 

        A roje, xebatkaran ra dewijan ra jandarmeyan ra çend kesî serê herra erdê hêgayê gozêran ra merde vezelnaye bî. Nême ra zêde gozêrî zî amebî birnaye, bin ra ante, gil şikte mîyanê erdî de mendî. A roje ra dima kes nêşi mîyanê hêgayê gozêran. Kesî ê gozêranê birnaye û anteyan mîyanê hêgayî ra nêvetî. Seke dewijan rê bibê heram, kesî mîyanê erdî ra kirşikêke zî nêvetine. 

        Hêgayê gozêran ageyra bi Xirba Gozêran. Mezelê gozêran, mezelê xatireya verênan. Gunayêko pîl verê çimanê heme dewijan de bi.